Structureel sparen: waarom goede intenties zelden genoeg zijn
Nederlanders staan bekend als spaarzaam. Maar achter dat beeld schuilt een opvallende paradox: waar de helft van de Nederlanders automatisch geld spaart, bevinden steeds meer huishoudens zich in een financieel kwetsbare positie. Waarom is structureel sparen voor de één vanzelfsprekend en voor de ander een worsteling? En wat doe je eraan?
De cijfers lijken op het eerste gezicht geruststellend: eind 2024 gaf 94% van de Nederlanders aan te sparen – een stijging met 4% ten opzichte van 20231. Toch vertaalt die spaardrang zich lang niet altijd in financiële gezondheid, integendeel. 52% van de Nederlanders spaart dan wel automatisch en zet elke maand standaard een bedrag opzij, 47% van de Nederlandse huishoudens is financieel kwetsbaar of ongezond.
Wat schuilt er achter deze paradox? Hoe kan het dat er zoveel gespaard wordt, maar zo weinig financiële veerkracht is? Waarom lukt het de ene helft wel om structureel te sparen, maar de andere helft niet? Wie is vooral kwetsbaar? En welke tips zijn er om toch efficiënter structureel te sparen?
Waarom structureel sparen zo moeilijk is
Veel mensen willen wel sparen, maar slagen er niet in om dat consequent te doen. Hoe komt het dat periodiek sparen vaak bij goede voornemens blijft? Er zijn zowel psychologische als praktische barrières. Laten we de belangrijkste even bekijken.
- We zijn van nature niet gemaakt om te sparen
We geven liever geld uit aan iets dat ons nú blij maakt, dan dat we het opzijzetten voor later. Daar zit een biologische reden achter: als we iets kopen, komt er dopamine vrij in onze hersenen en ontstaat er een gevoel van plezier. Om te sparen, moeten we vandaag iets opofferen voor een beloning in de toekomst. En dat vraagt wilskracht. - Sparen stellen we gemakkelijk uit
‘Nu even niet’, ‘eind van de maand misschien’, ‘vanaf volgende maand écht’ … Zo goed de intenties zijn, zo makkelijk wordt sparen uitgesteld. Een automatische spaaropdracht lost veel op, maar voor sommigen voelt dat te definitief of te rigide – alsof ze financiële flexibiliteit verliezen. En dus blijft het bij plannen, zonder dat er gespaard wordt. - Zonder spaardoel blijft sparen vaag
Sparen werkt pas echt goed als je weet waarvoor je spaart. Ook daar loopt het vaak fout: een groot deel van de Nederlanders spaart zonder concreet plan. En dan voelt het snel vrijblijvend. Een duidelijk doel – een concreet bedrag voor een reis, een verbouwing of een gezonde spaarbuffer – maakt sparen tastbaar en werkt motiverend. - De financiële realiteit werkt vaak tegen
Een variabel inkomen, onverwachte uitgaven, tijdelijke werkloosheid, inflatie … De wil om te sparen botst soms ook gewoon met de realiteit. En als het financieel even moeilijker gaat, is sparen het eerste dat sneuvelt. Onlogisch is dat niet. Zeker wie van maand tot maand leeft, ziet sparen vaak als iets voor betere tijden.
Vooral jongvolwassenen zijn kwetsbaar
Volgens cijfers is het percentage financieel gezonde huishoudens bij jongvolwassenen (tot 35 jaar) gedaald van 18% naar 12%. De oorzaak? Een combinatie van structurele problemen, zoals flexibele arbeidscontracten, hoge studieschulden en stijgende woonlasten. Die zorgen voor een hoge financiële druk en dus minder ruimte om te sparen. Het is dan ook weinig verrassend dat 64% van de jongeren aangeeft niet automatisch te sparen.
Tips om sparen slimmer aan te pakken
Zelfs al is de intentie er, de omstandigheden maken het vaak bijzonder lastig om een goede spaarroutine op te bouwen. Toch zijn er enkele quick wins waarmee sparen vlotter zal lopen. We vatten ze samen in vier woorden:
- Concretiseer Stel duidelijke spaardoelen (met concrete bedragen) en open er aparte spaarrekeningen voor: een rekening voor noodgevallen, een voor de vakantie, een voor jaarlijkse kosten enz.
- Automatiseer Stel voor elke rekening een automatische betalingsopdracht in. Door een automatische overschrijving van je betaalrekening naar je spaarrekening(en) wordt sparen een gewoonte die geen actieve inspanning vraagt.
- Anticipeer Een verzekeringspremie, het onderhoud van je wagen … Voorzie op voorhand wanneer je hoge uitgaven zal hebben. Door hier structureel op te anticiperen, voorkom je dat je je spaargedrag tijdelijk moet opgeven.
- Optimaliseer Krijg je een salarisverhoging of valt er een vaste last weg? Dan kan je meer sparen. Zelfs als je financiële situatie niet verandert, is het verstandig om je spaarbedrag jaarlijks te indexeren.
Bij Santander Consumer Bank zit je goed
Wil je efficiënt sparen, dan is ook de keuze van de spaarrekening belangrijk. Zelfs kleine renteverschillen maken op lange termijn een groot verschil in opbrengst. Bij Santander Consumer Bank zit je alvast goed:
- Gratis spaarrekening(en), zonder verborgen kosten
- Tot 6 spaarrekeningen openen op jouw naam
- Heldere rente, maandelijks uitbetaald
- Je spaargeld beschermd tot 100.000 euro
- Deel van een grote, internationale bankgroep